Nonne puella sine praevia leges
“Geen straf zonder voorgaande wet”

In voetbal gelden simpele regels: er zijn 22 spelers, verdeelt in twee ploegen. Deze moeten om ter meeste een leren bal naar het doel van de tegenstander verplaatsen. Degene die dit het meeste doet binnen een tijdspanne van negentig minuten, wint het spelletje. Om de wedstrijd in goede banen te leiden worden er vier scheidsrechters aangeduid die spelers bestraffen voor de overtredingen die ze begaan. Deze scheidsrechters worden aangesteld door een onafhankelijk orgaan dat toeziet op de eerlijkheid van de competitie en de verschillende wedstrijden die ze omvatten. Om het spel eerlijk te maken zijn er wetten waar iedereen aan moet gehoorzamen. Zo zijn zware tackles, het behandelen van de bal met de hand en dergelijke allemaal verboden volgens deze regels. Dit is de theorie.

Cuiusvis hominis est errare
"Iedereen maakt fouten"

Een mens is geen machine en menselijke fouten kunnen niet worden uitgesloten. Voetballers missen doelkansen, begaan overtredingen en misplaatsen eenvoudige passen. Aan elk doelpunt gaat een fout, hoe klein ook, vooraf die het de tegenstander mogelijk maakt te scoren. Gelukkig maar, anders stond de 0-0 op het einde van elke wedstrijd op het bord.

Ook scheidsrechters begaan fouten, er zijn legio voorbeelden van te vinden in de lokale en buitenlandse competities. Dit is ook logisch, het is een immense taak om 22 spelers voortdurend in het oog te houden met in het achterhoofd een enorm aantal, grotendeels vage, regels die opgesteld werden door mensen die er niet op worden afgerekend.

Voetballers krijgen regelmatig het verwijt niet goed te presteren, maar niemand trekt hun integriteit in twijfel. De supporters gaan er meestal van uit dat de voetballer weliswaar niet goed genoeg is voor hun ploeg, maar verwijten hen slechts zelden “voor de tegenstander te voetballen”. Bij scheidsrechters hebben fouten echter een grotere impact: ze worden als “thuisfluiter” bestempeld en raken hun negatieve reputatie zelden kwijt. De druk op scheidsrechters is met andere woorden immens. Ze moeten neutraal blijven en mogen geen controverse uitlokken terwijl ze voortdurend geconfronteerd worden met negatieve uitlatingen aan hun adres. Zelfs de instantie die hun moet ondersteunen, neemt de druk niet weg, maar vergroot deze op regelmatige basis door hen te degraderen en hun prestaties in twijfel te trekken.

Panem et circenses
"Brood en spelen"

Sinds de televisie beelden vertraagd weergeeft en voorziet van de benodigde commentaar, is het probleem enkel groter geworden. Nu volstaat het blijkbaar niet meer om scheidsrechters het voordeel van de twijfel te gunnen in onduidelijke situaties, maar ten behoeve van het spektakel en de kijkcijfers krijgt de TV-kijkende wereld de beelden en de fouten van de scheidsrechters uitgebreid, rechtstreeks en onrechtstreeks op het scherm. Scheidsrechters kunnen nu het onderwerp van gesprek zijn dagen na de vermeende fout die ze maakten. In plaats van hierop in te spelen, maakt de bond het de scheidsrechters nog moeilijker door mee te gaan met de pers. Dit alles ter meerdere eer en glorie van de pers en de gelden die de ploegen ontvangen van TV-rechten.

Homo sapiens non urinat in ventum
"Een wijs man plast niet tegen de wind in"

De druk op scheidsrechters is met andere woorden enorm. Een goed trainer houdt de druk af van zijn ploeg, een goede bond zou dat dus ook moeten doen. Toch is dat blijkbaar een lastige taak en scheidsrechters krijgen niet de ondersteuning die ze verdienen. Zo komt het dan ook dat scheidsrechters onder druk zware fouten gaan maken. Ze bestraffen overdreven overtredingen niet voldoende en bestraffen lichte overtredingen te zwaar. Dit is een eerste regel tot zelfbehoud, zij moeten immers zowel de voetbalbond als de spelers, trainers en supporters van de ploegen te vriend houden. Dat al deze groepen een andere invalshoek en andere verwachtingen hebben moge duidelijk zijn, de effecten daarvan op het fluiten van scheidsrechters zijn dat ook.

Deze tegenstellingen wakkeren immers compensatiedrang en twijfel aan bij scheidsrechters. Zij gaan in plaats van voortdurende neutraliteit te bewaren gedwongen worden de groepsdruk te volgen, met de bekende gevolgen vandien.

Captatio benevolentiae
“Beroep doen op welwillenheid”

Vandaar deze oproep aan pers, trainers, supporters en bonden. Verdedig de scheidsrechters, voer de druk niet op. Ga volwassen om met fouten die iedereen kan maken en misbruik hen niet om te scoren bij het publiek of de spelers. Laat hen rustig hun werk doen en alles “sal reg kom”.